สพฺเพสํ จวนฺตานํ อรูปกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ มนายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ รูปายตนํ อุปฺปชฺชติ ฯ สรูปกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ มนายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปายตนญฺจ อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส รูปายตนํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ รูปายตนํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ สรูปกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ รูปายตนญฺจ อุปฺปชฺชติ ธมฺมายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส รูปายตนํ อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อรูปกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ รูปายตนํ อุปฺปชฺชติฯ สรูปกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ธมฺมายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปายตนญฺจ อุปฺปชฺชติฯ (รูปายตนมูลกํ)

[89] (ก) ยสฺส มนายตนํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ มนายตนํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ สจิตฺตกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ มนายตนญฺจ อุปฺปชฺชติ, ธมฺมายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส มนายตนํ อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อจิตฺตกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ มนายตนํ อุปฺปชฺชติฯ สจิตฺตกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ธมฺมายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ มนายตนญฺจ อุปฺปชฺชติฯ

(ข) อนุโลมโอกาโส

[90] ยตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชติ…เป.…ฯ

(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา

[91] (ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ โสตายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ โสตายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ สจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนญฺจ อุปฺปชฺชติ โสตายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ โสตายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชตีติ?

ปญฺจโวการา จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ โสตายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชติ ฯ

สจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ โสตายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขายตนญฺจ อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ ฆานายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ รูปาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ สจกฺขุกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนญฺจ อุปฺปชฺชติ ฆานายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ฆานายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชตีติ?

กามาวจรา จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชติฯ สจกฺขุกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขายตนญฺจ อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ รูปายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ รูปายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ สจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนญฺจ อุปฺปชฺชติ รูปายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ รูปายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชตีติ?

ปญฺจโวการา จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ รูปายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชติฯ สจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ รูปายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขายตนญฺจ อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มนายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มนายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ สจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนญฺจ อุปฺปชฺชติ มนายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มนายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชตีติ?

ปญฺจโวการา จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ มนายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชติฯ สจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ มนายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขายตนญฺจ อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ สจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนญฺจ อุปฺปชฺชติ ธมฺมายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ , โน จ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ อุปฺปชฺชติฯ สจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขายตนญฺจ อุปฺปชฺชติฯ (จกฺขายตนมูลกํ)

[92] (ก) ยสฺส ยตฺถ ฆานายตนํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ รูปายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนํ อุปฺปชฺชติ , โน จ เตสํ ตตฺถ รูปายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ สฆานกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนญฺจ อุปฺปชฺชติ รูปายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ รูปายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ฆานายตนํ อุปฺปชฺชตีติ?

กามาวจรา จวนฺตานํ อฆานกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ รูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ รูปายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนํ อุปฺปชฺชติฯ สฆานกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ รูปายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ ฆานายตนญฺจ อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ ฆานายตนํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มนายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มนายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ สฆานกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนญฺจ อุปฺปชฺชติ มนายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มนายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ฆานายตนํ อุปฺปชฺชตีติ?

กามาวจรา จวนฺตานํ อฆานกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ มนายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนํ อุปฺปชฺชติฯ สฆานกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ มนายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ ฆานายตนญฺจ อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ ฆานายตนํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

อิตเรสํ สฆานกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนญฺจ อุปฺปชฺชติ ธมฺมายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ฆานายตนํ อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อฆานกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนํ อุปฺปชฺชติฯ สฆานกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ ฆานายตนญฺจ อุปฺปชฺชติฯ (ฆานายตนมูลกํ)

[93] (ก) ยสฺส ยตฺถ รูปายตนํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มนายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ อสญฺญสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ รูปายตนํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มนายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ รูปายตนญฺจ อุปฺปชฺชติ มนายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มนายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ รูปายตนํ อุปฺปชฺชตีติ?

ปญฺจโวการา จวนฺตานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ มนายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ , โน จ เตสํ ตตฺถ รูปายตนํ อุปฺปชฺชติฯ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ มนายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปายตนญฺจ อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ รูปายตนํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ รูปายตนํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ สรูปกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ รูปายตนญฺจ อุปฺปชฺชติ ธมฺมายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ รูปายตนํ อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อรูปกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ รูปายตนํ อุปฺปชฺชติฯ สรูปกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปายตนญฺจ อุปฺปชฺชติฯ (รูปายตนมูลกํ)

[94] (ก) ยสฺส ยตฺถ มนายตนํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ มนายตนํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ สจิตฺตกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ มนายตนญฺจ อุปฺปชฺชติ ธมฺมายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ มนายตนํ อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อจิตฺตกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มนายตนํ อุปฺปชฺชติฯ สจิตฺตกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ มนายตนญฺจ อุปฺปชฺชติฯ (มนายตนมูลกํ)

(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล

[95] (ก) ยสฺส จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส โสตายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ โสตายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ อรูปํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ จกฺขายตนญฺจ นุปฺปชฺชติ โสตายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน โสตายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เย จ อรูปํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ โสตายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ อรูปํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ โสตายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขายตนญฺจ นุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ จกฺขายตนญฺจ นุปฺปชฺชติ ฆานายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ ฆานายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขายตนญฺจ นุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส รูปายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ รูปายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ อรูปํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ จกฺขายตนญฺจ นุปฺปชฺชติ รูปายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน รูปายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เย จ อรูปํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ รูปายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ อรูปํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ รูปายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขายตนญฺจ นุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส มนายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?